تاثیر جایگاه فری استال بر میزان شیوع لنگش و شمار سلول بدنی شیر در گاوداری های صنعتی استان مازندران

سابقه وهدف: طی چند دهه‌ی اخیر با بکارگیری فناوری‌های اصلاح‌نژادی، تغذیه‌ای و مدیریتی، سطح تولید در گاوهای شیری به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. در این مدت مطالعات متعددی گزارش کرده‌اند که سطح تولید حیوان به شکل معنی‌دار‌‌ی تحت تاثیر رفاه و محل نگهداری حیوان می‌باشد. از جمله عواملی که تولید و اقتصاد گاوداری‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، وجود یا عدم وجود ناهنجاری‌های سیستم پستانی و حرکتی می‌باشد. اختلال در سطح آسایش و رفاه حیوان شانس ابتلا به این ناهنجاری‌ها را افزایش می دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین میزان وقوع لنگش و شمار سلول‌های بدنی موجود در شیر با سیستم پرورشی فری‌استال یا غیر فری‌استال در گاوداری‌های صنعتی استان مازندران بوده است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از رکوردهای زایش چهار گاوداری صنعتی واقع در استان مازندران با سیستم نگهداری فری‌استال و غیر فری‌استال طی دو سال 1393 و 1394 به‌منظور بررسی اثر جایگاه پرورشی بر نرخ ناهنجاری لنگش و شمار سلول بدنی شیر استفاده گردید. جهت بررسی ناهنجاری لنگش به دلیل ماهیت دودویی صفت از روش چند متغیره رگرسیون لجستیک و برای بررسی شمار سلول بدنی شیر از رگرسیون مختلط استفاده گردید. عواملی نظیر اثر گله، سال و فصل زایش، دوره شیرواری و جایگاه نگهداری بعنوان اثرات ثابت و سن در نخستین زایش در هر دو صفت و روزهای شیردهی در بررسی شمار سلولهای بدنی به عنوان متغیرهای کمکی در مدل در نظر گرفته شدند. یافته‌ها: تفاوت میانگین امتیاز سلول بدنی در جایگاه‌های فری‌استال و غیرفری‌استال معنی‌دار‌‌ بود (05/0>P). بیشترین تفاوت امتیاز سلول بدنی بین دو جایگاه فری‌استال و غیر فری‌استال 23/0 ± 20/2 تخمین زده شد. همچنین شکم زایش اثر معنی‌دار‌‌ بر امتیاز سلول بدنی داشته و با افزایش سن میزان آن به‌طور متوسط از 99/1 به 2/3 رسید. اثر تمامی عوامل موجود در مدل بر میزان وقوع لنگش معنی‌دار‌‌ بود (05/0>P). نتایج نشان داد در صورت استفاده از جایگاه فری‌استال در مقایسه با جایگاه غیر فری‌استال احتمال ابتلا به لنگش به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد (16/2 – 52/1) 82/1) و درصد وقوع آن از 50/20 در جایگاه‌های غیر فری‌استال به 58/13 در جایگاه‌های فری‌استال کاهش یافت. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان گفت که استفاده از سیستم فری‌استال در پرورش گاو شیری به میزان قابل توجهی نرخ وقوع ناهنجاری پستانی و حرکتی را کاهش می‌دهد. از این رو استفاده از این سیستم با رعایت اندازه و نسبت جایگاه به تعداد دام برای افزایش رفاه و سلامت دام می‌تواند به اقتصاد و سودآوری گله‌ها کمک قابل ملاحظه‌ای نماید.